درسها و پیامهای حماسه عاشورا/قسمت دوازدهم
*اقامه نماز
نماز پايه اساسي۳۶ اسلام و ستون خيمه دين و يکي از مظاهر آشکار عرفان و معنويت است. امام حسين (عليه السلام) با همه سابقه اي که در طول عمر شريف خود در نماز و عبادت داشت به طوري که از امام سجاد (عليه السلام) روايت شده که فرمود: « پدرم در شبانه روز هزار رکعت نماز مي خواند»37. با اين همه، عصر تاسوعا از برادرش حضرت ابوالفضل (عليه السلام ) در خواستي کرد و فرمود:
« تَدفَعهم عنَّا الْعشيهَ لَعلَّنَا نُصلِّي لرَبنَا اللَّيلَهَ ونَدعوه ونَستَغْفرُه فَهويعلَم أَنِّي کُنْت قَد أُحب الصلَاهَ لَه وتلَاوهَ کتَابِه و کثره الدعاء و الاستغفار»۳۸؛
امشب را مهلت بگير، اميد است در اين شب نماز گزارده و با خدا نيايش کنيم و از او آمرزش بخواهيم؛ چه اينکه او مي داند که من براستي نماز و تلاوت قرآن و دعا و نيايش و استغفار را دوست دارم.
بعد از مهلت دادن دشمن و بعد از صحبت ها و اتمام حجت هايي که با اصحاب خودش کرد به خيمه خود برگشته، تمام آن شب را به نماز و استغفار و دعا و تضرّع گذراند، چنانکه اصحاب آن حضرت نيز اين چنين بودند.آنها در آن شب در جوار امام حسين(عليه السلام) همانند زنبور عسل شهد شيرين شهادت را مزمزه و نام خدا را در حال رکوع و سجود و قيام و قعود زمزمه مي کردند.39
در ظهر عاشورا که تنور جنگ به شدت گرم و درگيري و نبرد به نهايت درجه حدت رسيده بود، هنگامي که ابوثمامه صاعدي دخول ظهر را به امام (عليه السلام) خبر داد، امام فرمود:«ذکرت الصلاه جعلک الله من المصلين نعم هذا أول وقتها ثم قال سلوهم أن يکفوا عنا حتى تصلي»؛ نماز را به يادمان آوردي، خدا تو را از نماز گزاران قرار دهد، بله اکنون اول وقت نماز است از دشمنان بخواهيد که دست از جنگ بردارند تا نمازمان را بخوانيم.40و چون آنها حاضر به تعطيل کردن جنگ نشدند امام (عليه السلام) در حالي که مسافر بود و امکان نماز فرادي در مکان ديگري بود در جهت اهتمام به امر جماعت با انتخاب افرادي به عنوان نگهبان نماز جماعت را برپا کردند. در ميان اصحاب، سعيد بن عبدالله حنفي و زهير بن قين پاسداري از جان امام (عليه السلام) را عهده دار شدند و در نهايت اين دو شهيد، فداي نماز شدند.
اين نماز عاشقانه و عارفانه سه خصوصيت برجسته داشت:
الف. جماعت.
ب. اول وقت بودن.
ج. علني بودن.از ديگر جلوه هاي اقامه و برپايي نماز در حماسه عاشورا، تهجد شبانه دخت علي مرتضي، حضرت زينب کبري(سلام الله عليها ) بود؛ آنجا که امام سجاد (عليه السلام) نقل مي کند که «من شاهد بودم عمه ام شب يازدهم نماز نافله شب را نشسته بجا آوردند.»
بنابراين، از درس ها و پيام هاي عملي حادثه جاودانه کربلا، توجه و عنايت خاصه امام حسين (عليه السلام ) وياران با وفايش به اصيل ترين ارتباط بين انسان و خدا و مهم ترين عبادت انسان ساز يعني توجه به نماز است.
عموم مسلمانان به ويژه شيعيان بايد با سرمشق از اين مکتب حيات بخش، اين فريضه بزرگ را به بهترين وجه اقامه و برپا کنند.
پيام ديگري که از عملکرد امام (عليه السلام ) درباره نماز استفاده مي شود، اين است که رسالت و مسئوليت مهم رهبري و حکومت ديني، حاکميت فرهنگ نماز در جامعه و به تعبير قرآن، اقامه نماز است که به معناي ايستادگي بخشيدن به نماز است؛ چه اينکه قرآن کريم يکي از شاخصه هاي رهبري و حکومت ديني را اقامه و احياء و گسترش فرهنگ نماز مي داند، آنجا که مي فرمايد: «الَّذينَ إِنْ مکَّنَّاهم في الْأَرضِ أَقاموا الصلاه» ياران خدا کساني هستند که هرگاه در زمين به آنها قدرت و تمکين دهيم نماز را برپا مي دارند.41نکته اي که شايان ذکر مي باشد، اين است که نماز خواندن يک تعبير نارساي عرفي است. مکتبي که نماز را ستون دين مي داند، دستورش نيز مطابق اين آموزه است؛ از اين رو، در آيات و روايات همواره سخن از اقامه نماز است، نه خواندن آن؛ زيرا ستون برپا کردني است نه خواندني ؛ لذا در زيارت امام حسين (عليه السلام )مي خوانيم .«أشهد أنَّک قد أقَمت الصلاهَ »
اگر نماز برپا داشته نشود، همه اجزاي دين فرو خواهد ريخت و اقامه نماز، به معرفت و خلوص و اداي آن درابتداي وقت است.42
ادامه دارد...
پی نوشتها:
36. بحارالأنوار، ج 42، ص 256.
37.کان يصلي في اليوم و اليله ألف رکعه.بحارالأنوار، ج 44، ص 196.
38. بحارالأنوار، ج 44، ص 392.
39. لهم دوي کدوي النحل ما بين راکع و ساجد و قائم و قاعد.اللهوف، ص 91.
40. بحارالأنوار، ج 45، ص 21.
41. معارف عاشورا، ص 146. (با تلخيص و تصرف).
42. شکوفايي عقل در پرتو نهضت حسيني، ص 221.
منم آن تشنه دانش که گر دانش شود آتش